Τα φρένα του ανελκυστήρα ενεργοποιούνται μέσω ενός ρυθμιστή ταχύτητας (ή ρεγουλατόρου), όταν η ονομαστική ταχύτητα ξεπεράσει κατά 15% το επιτρεπτού ορίου ταχύτητας κίνησης του θαλάμου ή/και σε περίπτωση θραύσεως ή χαλαρώσεως ενός συρματοσχοίνου.

Ο ρυθμιστής ταχύτητας βρίσκεται συνήθως στο πάνω μέρος του φρεατίου και αποτελείται από μία τροχαλία γύρω από την οποία είναι τυλιγμένο ένα συρματόσχοινο, το οποίο τανύζεται από μία άλλη τροχαλία η οποία βρίσκεται στο κάτω μέρος του φρεατίου. Αυτό το συρματόσχοινο είναι επίσης συνδεδεμένο με το θάλαμο του ανελκυστήρα, με αποτέλεσμα να κινείται ανοδικά ή καθοδικά, ανάλογα με την κίνηση του θαλάμου.

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει ένα αντιπροσωπευτικό σχέδιο ενός ρυθμιστή ταχύτητας.
Πιέστε το κουμπί PLAY για να αρχίσει η αναπαραγωγή της λειτουγίας του…

[swf:http://www.zlift.gr/swfs/elevator-governor.swf 700 450 transparent]

Σε αυτόν τον ρυθμιστή, η τροχαλία είναι εφορδιασμένη από δύο μεταλλικούς βραχίονες-γάντζους (Flyweight) οι οποίοι στερεόνονται πάνω σε pins (Anchor Pin).
Οι μεταλλικοί αυτοί γάντζοι είναι τοποθετημένοι έτσι ώστε να μπορούν να μετακινούνται εμπρός και πίσω μέσα στον ρυθμιστή. Αλλά τον περισσότερο χρόνο, διατηρούνται στη θέση τους με ένα υψηλής τάσης ελατηρίου.

Καθώς η περιστροφική κίνηση του ρυθμιστή αυξάνεται, η φυγόκεντρη δύναμη κινεί τους μεταλλικούς γάτζους προς τα έξω, πιέζοντας το ελατήριο. Αν ο θάλαμος του ανελκυστήρα κινηθεί αρκετά γρήγορα, η φυγόκεντρη δύναμη θα είναι αρκετά ισχυρή ώστε να ωθήσει τα άκρα των γάτζων σε πλήρη ανάπτυξη, προς τα εξωτερικά άκρα του ρυθμιστή.
Σε αυτή τη θέση, τα άγκιστρα των γάτζων φρακάρουν σε ειδικά τοποθετημένα αυλάκια που βρίσκονται τοποθετημένα σε ένα σταθερό κύλινδρο περιμετρικά της τροχαλία.
Η λειτουργία αυτή είναι για να σταματήσει την περιστροφή η τροχαλία του ρυθμιστή ταχύτητας.

Όπως αναφέραμε και προηγουμένος, το συρματόχοινο είναι συνδεδεμένο πάνω σε έναν ειδικό κινητό βραχίονα με ελατήρια στο θάλαμο του ανελκυστήρα. Αυτός ο βραχίονας πάλι είναι συνδεδεμένος με τα φρένα του ανελκυστήρα, τα οποία βρίσκονται συνήθως στο επάνω ή κάτω μέρος του πλαισίου στήριξης (σασσί) του θαλάμου.

[swf:http://www.zlift.gr/swfs/elevator-safety.swf 700 450 transparent]

Όταν η τροχαλία του ρυθμιστή κινείται ελέυθερα, ο βραχίονας πάνω στο πλαίσιο του θαλάμου παραμένει στην θέση του, λόγω και της δύναμης επαναφοράς των ελατηρίων.
Όταν όμως ο ρυθμιστής ‘κλειδώσει’ δηλαδή σταματήσει να κινείται, τότε το συρματόσχοινο του ρυθμιστή ‘τραβάει’ τον βραχίονα, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση των φρένων του ανελκυστήρα. Τα φρένα με την σειρά τους γατζώνουν πάνω στου οδηγούς στου οποίους κινείται ο θάλαμος, με αποτέλεσμα την άμεση ακινητοποίησή του.

Το σύστημα πεδήσεως αποτελείται συνήθως από δύο συστήματα φρένων και η επιφάνεια τριβής τους έχει επενδυθεί με ειδικό υλικό.

Στην περίπτωση κατά την οποία ενεργοποιηθεί η αρπάγη, μέσω κατάλληλα τοποθετημένου διακόπτη, βγαίνει εκτός λειτουργίας ο πίνακας και η εγκατάσταση επανέρχεται σε λειτουργία μόνο όταν ο μηχανισμός αρπάγης επανέλθει στην κανονική του θέση.

Μερικά είδη ρυθμιστών ταχύτητας:

Σύστημα φρένων: